In 2021 organiseerden CECA en ICOM België samen met M-Museum Leuven, KU Leuven, BAM en FARO het jaarlijkse ICOM-CECA congres. Hieronder geven we een beknopt verslag van deze conferentie.
Tegen de middag wandelde de groep naar het Stadhuis van Brussel, waar ze een lunch kregen aangeboden. In de namiddag kon men kiezen uit diverse museumbezoeken in Brussel en omstreken.
De dag werd geopend door resp. Sofie Vemeiren (M Leuven, CECA-correspondent) en Stéphanie Massuy (Museum Elsene, CECA-correspondent), Alexandre Chevalier (voozitter ICOM Belgium en voorzitter ICOM Belgique Wallonie-Bruxelles) , Sergio Servellón (ondervoorzitter ICOM Belgium en voorzitter ICOM Belgium Flanders) en Marie-Clarté O'Neill (voorzitster CECA). De eerste lezing van de dag werd gegeven door Nicole Gesché (ex-voorzitster CECA) over de geschiedenis van museumeducatie in België.
Vervolgens was het tijd voor de eerste workshops van de dag:
- Workshop | ‘Verruim je blik: Participatieprojecten in M’
- Workshop | ‘Co-creatie en lokale verankering: de tijd nemen én daar zijn waar we niet verwacht worden’
- Special interest group | ‘Inclusive museum, global accessibility’
- Special interest group | ‘Learning and engaging digitally’
- Special interest group | ‘Surveying audience reception of educational and cultural programme’
Het voormiddagprogramma werd gevolgd door lunch en postersessies.
In de namiddag stonden er opnieuw diverse workshops op het programma:
- Workshop | ‘Generatie Z aantrekken naar musea: how-to?’
- Workshop | ‘Weten, co-creëren, co-construeren, vieren’Workshop 3 | ‘Gespreksmethodieken’
- Special interest group | ‘Professional development of museum educators’
- Special interest group | ‘Museum education and decolonization’
Na een korte break volgde het sociale programma van de eerste dag, met rondleidingen in M Leuven. De dag werd afgesloten met een receptie in het prachtige Leuvense stadhuis en de uitreiking van de CECA Best Practice Award.
Sofie Vermeiren (M Leuven) en Stéphanie Masuy (Museum Elsene), onze nationale CECA-correspondenten, openden de namiddag met enkele nuttige praktische inlichtingen.
Sophie Verhulst (M Leuven) leidde de keynotespeaker van dag 2.
De keynotespeaker van dag 2 was Pat Villeneuve. Zij ging in M Leuven in gesprek met Peter Carpreau (M Leuven).
Pat Villeneuve is hoogleraar en directrice kunstbeleid aan de Universiteit van Florida. Dankzij een Fullbright-beurs doet ze in 2021 onderzoek naar museumeducatie in België. Pat publiceerde en presenteerde al uitgebreid over kunstmuseumeducatie, tentoonstellingen waarin de bezoeker centraal staat, systeemdenken en paradigmatische verandering. Momenteel werkt ze samen met Ann Rowson Love aan een 'Dimensions of Curation Competing Values Framework', een model om intentionele curatoriële praktijken te bevorderen.
Pat bedacht de term edu-curation om een gemengde, inclusieve benadering van het maken van tentoonstellingen weer te geven en richtte de edu-curation programma's op (MA en PhD) in het Departement Kunstonderwijs van Florida State University. In 2009 werd Pat Villeneuve uitgeroepen door het National Art Education Association (NAEA) tot museum educator van het Jaar.
De verschillende kandidaten stelden hun projecten voor:
- Anne Sophie Grassin, Museum of Cluny, national museum of The Middle Ages, Parijs, Frankrijk | Without eyes: Sound mediation for a synesthetic approach to works of art
- Stéphanie Masuy, Museum van Elsene, Brussel, België | Museum at home
- Snežana Misic, The Gallery of Matica srpska, Novi Sad, Servië | The Young Choose
- Arusyak, Ghazaryan Museum of Literature and art after Yeghishe Charents, Yerevan, Armenië | The power of soil
- Mauricio André Silva, Museum of Archaeology and Ethnology - Universiteit van São Paulo, Brazilië | I’m here, and always have been!
Thematische presentaties
- Colette Dufresne-Tassé, Universiteit van Montréal, Canada | A productive collaboration between educator and curator. At what cost?
- Stéphanie Masuy, Museum van Elsene, Brussel, België | “Tell Us Everything” consultation campaign - Rethinking the museum of tomorrow with the public
- Alexandre Lambrette en Chloé Colette, Museum van het Waalse Leven / Planning familial Inforfemmes, België | Make your voice count - Co-creation at the Museum
- Géraldine Barbery, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel, België | « Espace-atelier Dali-Magritte : un exemple de co-création inédite menée aux Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique. »
- Luciana Conrado Martins, CECA Brasil, Brasilië | Co-creation in Brazilian museums: report on experiences of educational design shared with audiences
Onderzoekspresentaties
- In Koli Jean Bofane, Freddy Tsimba, Christine Bluard, AfrikaMuseum, Tervuren, België | Co-creation for temporary exhibitions - an added value for the museum and the public
- Selma Zaiane-Ghalia, Universiteit van Moncton, Canada | Co-creation to optimise the contribution of museum resources to the university teaching process: an example
- Sylvie Cartier, Universiteit van Montréal, Canada | Museum activities in the 21st century: understanding the context-individual relationship with a view to co-creation
Sofie Vermeiren (M Leuven) en Stéphanie Masuy (Museum Elsene), onze nationale CECA-correspondenten, openden de namiddag met enkele nuttige praktische inlichtingen. Vervolgens kreeg Peter Carpreau (M Lueven) het woord, om de sprekers van de inleidende sessie voor te stellen.
Marie-Clarté O'Neill (CECA-voorzitster) heette de deelnemers welkom in de drie officiële ICOM-talen. Zij bedankte ook de nationale correspondenten en in het bijzonder M Leuven om in deze moeilijke financiële tijden de conferentie toch te laten doorgaan.
Alexandre Chevalier (Voorzitter ICOM Belgium) heette op zijn beurt alle participanten welkom in naam van ons nationaal ICOM-comité.
Als laatste mocht Peter Bary (Directeur M Leuven) wat uitleg geven over de manier waarop M Leuven bezig is met het centrale thema van deze CECA-studiedag: 'Co-creatie binnen en buiten de museummuren'. Hij onderstreepte dat educatieve activiteiten al lang geen bijzaak meer zijn van de museumwerking, maar centraal staan. Een museum is geen ivoren tempel, maar staat in nauwe verbinding met de samenleving rondom.
Vervolgens was het de beurt aan keynotespeaker Nina Simon met haar lezing 'The participatory museum'.
Nina Simon werd door Smithsonian Magazine omschreven als "museum visionair" vanwege haar participatieve benadering van musea. Ze is de bedenker en CEO van OF/BY/FOR ALL, een organisatie die streeft naar meer inclusieve gemeenschaps- en buurtorganisaties. Van 2011-2019 was ze uitvoerend directeur van het Santa Cruz Museum of Art & History, waar ze verantwoordelijk was voor een drastische institutionele ommekeer.
Ze heeft verschillende internationale musea, bibliotheken, parken, historische locaties, kunst- en culturele centra geadviseerd over onderwerpen als relevantie, maatschappelijke betrokkenheid en participatief design. Nina is de best-selling auteur van The Participatory Museum en de populaire Museum 2.0 blog. Haar werk is te lezen geweest in de Wall Street Journal, New York Times, NPR, en TEDx.
Zij ging in gesprek met Lode Vermeersch (KULeuven), die M Leuven reeds begeleidde in een aantal projecten. Nina Simon benadrukte dat co-creatie een evenwichtige samenwerking inhoudt tussen het museum en de communitygroep die betrokken wordt, waarbij vertrouwen centraal staat en het museum een deel van de controle moet loslaten. Ze hoopt echter dat dit musea niet belet om grote dromen na te jagen m.b.t. co-creatie projecten.
1A - Thematische presentaties
- Kazuyoshi Sasaki, Hideto Okuyama, Akemi Oshino and Yuuka Sato, National Ainu Museum, Japan | Co-creation with the National Ainu Museum and source communities for educational role of museums which focuses on indigenous culture
- Sofie Vermeiren, M Leuven, België | Broadening horizons: Co-creation in M Leuven
- Dr. Alan Kirwan en Alexandra Bennett, Butler Gallery, Ierland en Museum Consulent, Schotland | Finding our voices – the key roles of educators in creating successful participatory practice
- Dinara Khalikova en Olga Sinitsyna, ICOM Russia, Rusland | Co-creation in museums in the context of personal migration stories
1B - Onderzoekspresentaties
- Sandra Debono, Universiteit van Malta, Malta | Curators as Orchestra Conductors: Anticipating the human-centred museum idea
- Thi Hoa Mai Lambrechts, Bonnefantenmuseum, Nederland | Research on the impact of YOUNG OFFICE, the youth department of the Bonnefantenmuseum
- Frederike Van Ouwerkerk, Breda University of Applied Sciences, Nederland | Co-creating: a leading role for educators
2A - Markt van ideeën, reeks A
- Sam De Schutter, Huis van Alijn, België | Nowruz in the House of Alijn
- Hester Huitema, Museum Het Rembrandthuis, Nederland | HERE. Black in Rembrandt’s Time
- Naomi Vandenbroeck, FOMU - Fotomuseum Antwerpen, België | Nightwatch Young Entrepreneurs Program: Advocating a Horizontal Approach
- Kirsten Münch, Klassik Stiftung Weimar, Duitsland | Green Laboratory on the Road
- Isabel Vermote en Marie-Suzanne Gilleman, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussels, België | Museum in Dialogue and the impact of co-creation
- Wytske Visser, Museum De Lakenhal, Nederland | Open Call - If Things Grow Wrong
- Christine Dupont en Ana Salvador, Huis van de Europese Geschiedenis, België| Embarking on a co-creation project: why does it feel so scary?
2B - Markt van ideeën, reeks B
- Malvika Agarwal, Indian Heritage Centre, Singapore | Co-Creating with the Community – The Sikhs in Singapore Exhibition at the Indian Heritage Centre, Singapore
- Lies Kortleven, de Rode Antraciet vzw, België | Within each other's walls: about cooperation between museums and prisons in Flanders and Brussels
- Hidde van Schie, S.M.A.K., België | S.M.A.K. moves
- Odette Peterink, Museum Plantin-Moretus, België | Participation and Co-creation in the Museum Plantin-Moretus: a horizontal objective in museum policy
- Frieda Maria Marti, National Museum, Rio de Janeiro (MN/UFRJ), Brazilië | The use of memes as a conversational tool for the co-creation of knowledge in the context of Online Museum Education
- Lyda Vasquez, Museo de Arte Moderno de Bogotá, Colombia | MAMBO virtual traveller - Mobile application Flor Alba Garzon Gacharna, Corporación Colombiana TransiciónEscrecer, Colombia | Expedición Bogotánica, diversity and inclusion
3A - Thematische presentaties
- Nicole Gesché-Koning, Museumnetwerk van de Vrije Universiteit Brussel, België | Historical perspective of co-creation in CECA
- Hildegarde Van Genechten, FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, België | Cocreation: opportunities for individual and social learning
- Ine Van de Velde, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, België | The Hundred Finest
- Bram Beelaert en Samuel Pinillos, Red Star Line Museum, België | DON’T TAKE IT FOR GRANTED: Co-creation in the Red Star Line Museum
3B - Onderzoekspresentaties
- Marijke Van Eeckhaut, Bamm!, België | Engaging in co-creation and other forms of participation: developing a methodology
- Julie Rodeyns, Vrije Universiteit Brussel, België | Through art we care
- Ilenia Borrello - Marine Lagasse, Pôle Muséal de la Ville de Mons, België | MuseumLab; a place for co-creation and the ADD-Muse project
